Tuesday, 13 May 2014

Tour de france HISTORIE

Tour de France


Peleton podczas jednego z etapów Tour de France
Tour de France (pol. Wyścig dookoła Francji) – znany też jako La Grande Boucle (pol. Wielka Pętla) lub Le Tour (pol. Wyścig) – wieloetapowy, trzytygodniowy szosowy wyścig kolarski, organizowany cyklicznie na terenie Francji – a nierzadko również krajów ościennych – najczęściej w lipcu (czasami na przełomie czerwca i lipca). Należy do cyklu World Tour Międzynarodowej Unii Kolarskiej (UCI).
Tour de France przeprowadzany jest corocznie od 1903 – z wyjątkiem dwóch przerw, mających miejsce w latach 1915-1918 (działania militarne I wojny światowej) i 1940-1946 (działania militarne II wojny światowej). Całkowita długość trasy wyścigu liczy obecnie ponad 3 000 kilometrów, choć w przeszłości bardzo często przekraczała ona 4 000 km, a między 1911 i 1931 – nawet 5 000 km.
Tour de France z Giro d'Italia oraz Vueltą a España jest jednym z trzech najważniejszych wyścigów kolarskich świata. Jego ogromny prestiż wiąże się przede wszystkim z długą historią (najstarszy wśród wszystkich obecnie rozgrywanych wyścigów, z którego swój początek brały pozostałe toury), wielką tradycją (zawsze startowali w nim wszyscy najlepsi kolarze danego okresu), skalą trudności (niezwykle trudne technicznie etapy w Alpach i Pirenejach), a przede wszystkim niesłychaną siłą medialną (np. w 2005 jego przebieg relacjonowało 78 kanałów telewizyjnych w 180 państwach świata). Dlatego występ w nim stanowi marzenie każdego zawodnika uprawiającego tę dyscyplinę sportu, często ważniejszą niż igrzyska olimpijskie, czy mistrzostwa świata (przykład Lance Armstrong). Tour de France to także impreza z największą pulą nagród – w 2007 łączna ich wysokość wynosiła 3 200 000 euro (z czego 450 000 euro dla zwycięzcy).

Historia

Początki Tour de France

Pierwszy wyścig odbył się w 1903 z inicjatywy Henri Desgrange – założyciela gazety L’Auto (protoplasty obecnego dziennika sportowego L'Équipe). Został on stworzony, by konkurować z dwoma innymi: Paris-Brest et retour (sponsorowanego przez Le Petit Journal) oraz Bordeaux-Paris (sponsorowanego przez Le Vélo). Z inicjatywą jego organizacji wystąpił 20 listopada 1902 w paryskiej kawiarni „Café de Madrid” jeden z redaktorów – Géorges Lefèvre. Po raz pierwszy o chęci przeprowadzenia wyścigu oficjalnie napisano 19 stycznia 1903. Promocja Tour de France natychmiast okazała się sukcesem dla gazety. Jej nakład wzrósł z 25 000 w 1902 do 65 000 pod koniec 1903. W 1908 dziennik czytało ćwierć miliona ludzi, zaś w trakcie TdF'1923 L’Auto codziennie kupowało 500 000 czytelników. Rekord padł w 1933, gdy nakład gazety Desgrangego wyniósł 854 000 egzemplarzy.
Historyczny premierowy wyścig rozpoczął się 5 lipca 1903 w Montgeron (przedmieścia Paryża) przed kawiarnią „Reveil Matin”. Składał się z 6 etapów, łączących największe francuskie aglomeracje: Paryż, Lyon, Marsylię, Tuluzę, Bordeaux i Nantes. Zwyciężył faworyt – Francuz Maurice Garin, ze średnią ponad 25 km/h. Nagrodą za historyczne zwycięstwo było 3 000 franków. Drugi Lucien Pothier stracił do Garina prawie 2 godziny i 50 minut.
Wyścig coraz prędzej się rozwijał. W 1905 postanowiono skrócić nieco etapy, wynoszące wcześniej ponad 400 km. Zamiast tego, wyścig został jednak wydłużony do jedenastu etapów, których liczbę sukcesywnie zwiększano również w kolejnych latach. W ostatniej edycji przedwojennej (w 1914), kolarze mieli do pokonania 15 etapów – w sumie 5 414 km. Pierwszy TdF lat międzywojennych był jednocześnie najdłuższym w historii – zwycięzca wyścigu (Firmin Lambot) musiał pokonać aż 5 560 km.

Dyrektorzy wyścigu

Doping

We wczesnych latach Tour de France kolarze jako dopingu używali między innymi alkoholu i eteru, aby znieczulić się na ciągły ból w trakcie długiej jazdy. W późniejszych latach doping w TdF przybierał coraz bardziej skomplikowane i trudniejsze do wykrycia formy. Do walki z dopingiem zaangażowało się nie tylko UCI i organizatorzy Touru, ale także lokalne władze, policja i sądy.
Dnia 13 lipca 1967 Brytyjczyk Tom Simpson zmarł w trakcie wspinaczki na Mont Ventoux wskutek zawału serca spowodowanego nadużyciem amfetaminy. Dodatkowo, wpływ na jego śmierć mógł mieć ówczesny zakaz pobierania na trasie więcej niż czterech bidonów, czyli ok. dwóch litrów wody. Słowa, które powiedział przed śmiercią są znane do dziś „wsadźcie mnie na rower”[1].
Tour de France 1998 był prawdopodobnie najbardziej skandalicznym w historii. Skandal wybuchł 8 lipca 1998, gdy francuska policja aresztowała Willy’ego Voeta, jednego z lekarzy drużyny Festina. Oskarżono go o posiadanie dużej liczby nielegalnych recept na narkotyki, erytropoetynę (EPO), hormon wzrostu, testosteron i amfetaminę[2].
Jego prawnikiem był Thibault de Montbrial, zaś za jego wspólnika uznano Richarda Virenqua. Ujawnił potem wiele powszechnych praktyk ze świata kolarstwa. które opisał w książce Massacre a la Chaîne[3]. Po procesie sądowym w 2000, stało się oczywiste, że kierownictwo teamu Festina celowo organizowało doping w swoich szeregach. Jedną z ważniejszych decyzji było zatrudnienie doktora Erica Rijkaerta, który miał nadzorować procesy dopingowe w ekipie. Powszechnie wówczas stwierdzono, że doping jest niestety dość popularny, ale rzadko wykrywalny wśród kolarzy.
Dwa tygodnie po aresztowaniu Willy’ego Voeta, 23 lipca 1998, francuska policja przeprowadziła niezapowiedziane kontrole w pokojach hotelowych i autobusach zespołów i kolarzy. Środki dopingujące znaleziono w samochodach holenderskiej ekipy TVM[4]. Następne wyścigi były zagrożone. Zaraz po tym jak wiadomość o akcji policji rozeszła się wśród zawodników w trakcie siedemnastego etapu rajdu, zorganizowali oni siedzący protest i odmówili kontynuowania rajdu. Po negocjacjach prowadzonych przez Jean-Marie Leblanc, dyrektora Tour de France, policja zgodziła się ograniczyć najcięższe praktyki, dzięki czemu zawodnicy zgodzili się kontynuować rajd. Wielu zawodników i drużyn zostało wykluczonych i jedynie 111 zawodników ukończyło etap, jadąc bez numerów startowych i w zupełnym spokoju.
W 2000 stało się jasne, że kierownictwo i lekarze drużyny Festina byli odpowiedzialni za doping wśród swoich zawodników. Richard Virenque, czołowy zawodnik Festiny w końcu przyznał się na procesie, po tym jak został wyśmiany za utrzymywanie, że jeśli był pod wpływem narkotyków, to nie był tego do końca świadomy („à l’insu de mon plein gré”)[5].
Tuż przed Tourem 2003 Hiszpan Jesus Manzano udzielił jednej z hiszpańskich gazet wywiadu, w którym powiedział, że kierownictwo jego drużyny, Kelme zmuszało go do zażywania niedozwolonych substancji w trakcie Vuelta a Espana 2002[6]. Wyjawił także techniczne szczegóły, w jaki sposób kolarze unikali wykrycia dopingu. Jego „nagrodą” był zakaz startu w Tourze 2004.
Dowodów na istnienie dopingu nie brakowało, jednak w 2004 pojawiły się nowe wiarygodniejsze metody jego wykrywania. W styczniu, Philippe Gaumont zawodnik z drużyny Cofidis powiedział prowadzącym dochodzenie oraz prasie, że sterydy, hormony wzrostu, EPO i amfetamina były epizodem w drużynie[7].
W tym samym roku Mistrz Świata w Jeździe Indywidualnej na Czas, David Millar został zdyskwalifikowany, gdyż był podejrzanym w sprawie wykrytej przez francuską policję, dotyczącej znalezienia narkotyków i środków dopingujących w siedzibie Cofidisu. Millar przyznał się do stosowania dopingu[8]. Jego kara została skrócona za to, że pomógł w wykryciu sposobów, którymi kolarze unikają wykrywania dopingu.
Kontrowersje związane z dopingiem nie ominęły również siedmiokrotnego mistrza Lanca Armstronga, jednak nigdy nie było przeciw niemu dowodów. Częściowo podejrzenia rzucił na Armstronga jego kolega z włoskiej drużyny, lekarz Michele Ferrari, który przyznał się do zapisywania dopingu atletom. Pojawiły się również zarzuty mówiące, że Armstrong nie jest w stanie tak jeździć bez dopingu.
Pod koniec sierpnia 2005, miesiąc po tym jak Lance Armstrong odniósł po raz siódmy zwycięstwo, francuska gazeta sportowa L’Equipe twierdziła, że ma niepodważalne dowody na stosowanie przez Armstronga dopingu (EPO) w 1999[9]. Twierdzenia opierały się na testach starych próbek moczu przeprowadzonych przez Francuskie Laboratorium Narodowe Wykrywające Doping (fr. LNDD) dla celów naukowych. Armstrong zaprzeczył jakoby stosował EPO a kierownictwo wyścigów nie pociągnęło go do odpowiedzialności z powodu braku pewności co do pochodzenia badanej próbki, braku jej duplikatu oraz stosowanych metod badawczych do tak starej próbki. W tym samym roku Armstrong poddany został testowi na obecność hormonu glucocorticosteroid[10], którego wynik był pozytywny. Armstrong tłumaczył to zewnętrznym stosowaniem maści zawierającej kortyzon na bolące „siodełko” i przedstawił receptę na tę maść. Zawartość wykrytej substancji znacznie przekraczała zawartość stosowaną w maściach.
Najbardziej niepokojącym środkiem dopingującym ostatnich lat jest erytropoetyna (EPO), hormon stymulujące czerwone krwinki. Jest ona łatwo podawalna i praktycznie niewykrywalna po zaledwie kilku dniach choć jej efekty pozostają przez kilka tygodni. EPO jest prawdopodobnie najpopularniejsza i najbardziej uniwersalna wśród zawodników Tour de France a władze zawodów wielokrotnie były krytykowane za brak bardziej zdecydowanych działań. Naukowcy odkryli, że obecnie stosowane metody wykrywania dopingu mogą powodować zafałszowanie wyników.
Obserwatorzy zauważyli, że średnia prędkość z jaką pokonywany jest Tour de France nadal wzrasta, podczas gdy unowocześnienia i ulepszenia w treningu i rowerach mają marginalne znaczenia. Twierdzą, że prędkość rośnie przede wszystkim dzięki dopingowi, który nie jest możliwy do wykrycia obecnie stosowanymi testami antydopingowymi.[potrzebne źródło]

Zmarli

Pierwsze trójki

lp rok km Zwycięzca 2. miejsce 3. miejsce raport
100 2013 3.360 Wielka Brytania Chris Froome Kolumbia Nairo Quintana Hiszpania Joaquim Rodríguez TdF 2013
99 2012 3.497 Wielka Brytania Bradley Wiggins Wielka Brytania Chris Froome Włochy Vincenzo Nibali TdF 2012
98 2011 3.430 Australia Cadel Evans Luksemburg Andy Schleck Luksemburg Fränk Schleck TdF 2011
97 2010 3.642 Luksemburg Andy Schleck Rosja Dienis Mieńszow Hiszpania Samuel Sánchez TdF 2010
96 2009 3.459 Hiszpania Alberto Contador Luksemburg Andy Schleck Stany Zjednoczone Lance Armstrong TdF 2009
95 2008 3.556 Hiszpania Carlos Sastre Australia Cadel Evans Rosja Dienis Mieńszow TdF 2008
94 2007 3.570 Hiszpania Alberto Contador Australia Cadel Evans Stany Zjednoczone Levi Leipheimer TdF 2007
93 2006 3.656 Hiszpania Oscar Pereiro Niemcy Andreas Klöden Hiszpania Carlos Sastre TdF 2006
92 2005 3.607 Stany Zjednoczone Lance Armstrong Włochy Ivan Basso Niemcy Jan Ullrich TdF 2005
91 2004 3.391 Stany Zjednoczone Lance Armstrong Niemcy Andreas Klöden Włochy Ivan Basso TdF 2004
90 2003 3.350 Stany Zjednoczone Lance Armstrong Niemcy Jan Ullrich Kazachstan Aleksandr Winokurow TdF 2003
89 2002 3.276 Stany Zjednoczone Lance Armstrong Hiszpania Joseba Beloki Litwa Raimondas Rumšas TdF 2002
88 2001 3.453 Stany Zjednoczone Lance Armstrong Niemcy Jan Ullrich Hiszpania Joseba Beloki TdF 2001
87 2000 3.662 Stany Zjednoczone Lance Armstrong Niemcy Jan Ullrich Hiszpania Joseba Beloki TdF 2000
86 1999 3.870 Stany Zjednoczone Lance Armstrong Szwajcaria Alex Zülle Hiszpania Fernando Escartín TdF 1999
85 1998 3.850 Włochy Marco Pantani Niemcy Jan Ullrich Stany Zjednoczone Bobby Julich TdF 1998
84 1997 3.950 Niemcy Jan Ullrich Francja Richard Virenque Włochy Marco Pantani TdF 1997
83 1996 3.907 Dania Bjarne Riis[11] Niemcy Jan Ullrich Francja Richard Virenque TdF 1996
82 1995 3.653 Hiszpania Miguel Indurain Szwajcaria Alex Zülle Dania Bjarne Riis TdF 1995
81 1994 3.978 Hiszpania Miguel Indurain Łotwa Pēteris Ugrjumovs Włochy Marco Pantani TdF 1994
80 1993 3.714 Hiszpania Miguel Indurain Szwajcaria Tony Rominger Polska Zenon Jaskuła TdF 1993
79 1992 3.983 Hiszpania Miguel Indurain Włochy Claudio Chiappucci Włochy Gianni Bugno TdF 1992
78 1991 3.914 Hiszpania Miguel Indurain Włochy Gianni Bugno Włochy Claudio Chiappucci TdF 1991
77 1990 3.504 Stany Zjednoczone Greg LeMond Włochy Claudio Chiappucci Holandia Erik Breukink TdF 1990
76 1989 3.285 Stany Zjednoczone Greg LeMond Francja Laurent Fignon Hiszpania Pedro Delgado TdF 1989
75 1988 3.286 Hiszpania Pedro Delgado Holandia Steven Rooks Kolumbia Fabio Parra TdF 1988
74 1987 4.231 Irlandia Stephen Roche Hiszpania Pedro Delgado Francja Jean-François Bernard TdF 1987
73 1986 4.094 Stany Zjednoczone Greg LeMond Francja Bernard Hinault Szwajcaria Urs Zimmermann TdF 1986
72 1985 4.109 Francja Bernard Hinault Stany Zjednoczone Greg LeMond Irlandia Stephen Roche TdF 1985
71 1984 4.021 Francja Laurent Fignon Francja Bernard Hinault Stany Zjednoczone Greg LeMond TdF 1984
70 1983 3.809 Francja Laurent Fignon Hiszpania Ángel Arroyo Holandia Peter Winnen TdF 1983
69 1982 3.507 Francja Bernard Hinault Holandia Joop Zoetemelk Holandia Johan van der Velde TdF 1982
68 1981 3.753 Francja Bernard Hinault Belgia Lucien Van Impe Francja Robert Alban TdF 1981
67 1980 3.842 Holandia Joop Zoetemelk Holandia Hennie Kuiper Francja Raymond Martin TdF 1980
66 1979 3.765 Francja Bernard Hinault Holandia Joop Zoetemelk Portugalia Joaquim Agostinho TdF 1979
65 1978 3.908 Francja Bernard Hinault Holandia Joop Zoetemelk Portugalia Joaquim Agostinho TdF 1978
64 1977 4.096 Francja Bernard Thévenet Holandia Hennie Kuiper Belgia Lucien Van Impe TdF 1977
63 1976 4.017 Belgia Lucien Van Impe Holandia Joop Zoetemelk Francja Raymond Poulidor TdF 1976
62 1975 4.000 Francja Bernard Thévenet Belgia Eddy Merckx Belgia Lucien Van Impe TdF 1975
61 1974 4.098 Belgia Eddy Merckx Francja Raymond Poulidor Państwo Hiszpańskie Vicente López Carril TdF 1974
60 1973 4.090 Państwo Hiszpańskie Luis Ocaña Francja Bernard Thévenet Państwo Hiszpańskie José Manuel Fuente TdF 1973
59 1972 3.846 Belgia Eddy Merckx Włochy Felice Gimondi Francja Raymond Poulidor TdF 1972
58 1971 3.608 Belgia Eddy Merckx Holandia Joop Zoetemelk Belgia Lucien Van Impe TdF 1971
57 1970 4.254 Belgia Eddy Merckx Holandia Joop Zoetemelk Szwecja Gösta Pettersson TdF 1970
56 1969 4.117 Belgia Eddy Merckx Francja Roger Pingeon Francja Raymond Poulidor TdF 1969
55 1968 4.492 Holandia Jan Janssen Belgia Herman Van Springel Belgia Ferdinand Bracke TdF 1968
54 1967 4.758 Francja Roger Pingeon Państwo Hiszpańskie Julio Jiménez Włochy Franco Balmamion TdF 1967
53 1966 4.322 Francja Lucien Aimar Holandia Jan Janssen Francja Raymond Poulidor TdF 1966
52 1965 4.177 Włochy Felice Gimondi Francja Raymond Poulidor Włochy Gianni Motta TdF 1965
51 1964 4.504 Francja Jacques Anquetil Francja Raymond Poulidor Państwo Hiszpańskie Federico Bahamontes TdF 1964
50 1963 4.137 Francja Jacques Anquetil Państwo Hiszpańskie Federico Bahamontes Państwo Hiszpańskie José Pérez Francés TdF 1963
49 1962 4.274 Francja Jacques Anquetil Belgia Jef Planckaert Francja Raymond Poulidor TdF 1962
48 1961 4.397 Francja Jacques Anquetil Włochy Guido Carlesi Luksemburg Charly Gaul TdF 1961
47 1960 4.173 Włochy Gastone Nencini Włochy Graziano Battistini Belgia Jan Adriaensens TdF 1960
46 1959 4.391 Państwo Hiszpańskie Federico Bahamontes Francja Henry Anglade Francja Jacques Anquetil TdF 1959
45 1958 4.319 Luksemburg Charly Gaul Włochy Vito Favero Francja Raphaël Geminiani TdF 1958
44 1957 4.665 Francja Jacques Anquetil Belgia Marcel Janssens Austria Adolf Christian TdF 1957
43 1956 4.498 Francja Roger Walkowiak Francja Gilbert Bauvin Belgia Jan Adriaensens TdF 1956
42 1955 4.495 Francja Louison Bobet Belgia Jean Brankart Luksemburg Charly Gaul TdF 1955
41 1954 4.656 Francja Louison Bobet Szwajcaria Ferdi Kübler Szwajcaria Fritz Schär TdF 1954
40 1953 4.476 Francja Louison Bobet Francja Jean Malléjac Włochy Giancarlo Astrua TdF 1953
39 1952 4.898 Włochy Fausto Coppi Belgia Stan Ockers Państwo Hiszpańskie Bernardo Ruiz TdF 1952
38 1951 4.690 Szwajcaria Hugo Koblet Francja Raphaël Géminiani Francja Lucien Lazaridès TdF 1951
37 1950 4.773 Szwajcaria Ferdi Kübler Belgia Stan Ockers Francja Louison Bobet TdF 1950
36 1949 4.808 Włochy Fausto Coppi Włochy Gino Bartali Francja Jacques Marinelli TdF 1949
35 1948 4.922 Włochy Gino Bartali Belgia Albéric Schotte Francja Guy Lapebie TdF 1948
34 1947 4.640 Francja Jean Robic Francja Édouard Fachleitner Włochy Pierre Brambilla TdF 1947
Nie rozgrywano z powodu II wojny światowej
33 1939 4.224 Belgia Sylvère Maes Francja René Vietto Belgia Lucien Vlaemynck TdF 1939
32 1938 4.687 Zjednoczone Królestwo Włoch Gino Bartali Belgia Félicien Vervaecke Francja Victor Cosson TdF 1938
31 1937 4.415 Francja Roger Lapébie Zjednoczone Królestwo Włoch Mario Vicini Szwajcaria Leo Amberg TdF 1937
30 1936 4.418 Belgia Sylvère Maes Francja Antonin Magne Belgia Félicien Vervaecke TdF 1936
29 1935 4.338 Belgia Romain Maes Zjednoczone Królestwo Włoch Ambrogio Morelli Belgia Félicien Vervaecke TdF 1935
28 1934 4.470 Francja Antonin Magne Zjednoczone Królestwo Włoch Giuseppe Martano Francja Roger Lapébie TdF 1934
27 1933 4.395 Francja Georges Speicher Zjednoczone Królestwo Włoch Learco Guerra Zjednoczone Królestwo Włoch Giuseppe Martano TdF 1933
26 1932 4.479 Francja André Leducq Republika Weimarska Kurt Stöpel Zjednoczone Królestwo Włoch Francesco Camusso TdF 1932
25 1931 5.091 Francja Antonin Magne Belgia Jef Demuysere Zjednoczone Królestwo Włoch Antonio Pesenti TdF 1931
24 1930 4.822 Francja André Leducq Zjednoczone Królestwo Włoch Learco Guerra Francja Antonin Magne TdF 1930
23 1929 5.257 Belgia Maurice Dewaele Zjednoczone Królestwo Włoch Giuseppe Pancera Belgia Jef Demuysere TdF 1929
22 1928 5.476 Luksemburg Nicolas Frantz Francja André Leducq Belgia Maurice Dewaele TdF 1928
21 1927 5.340 Luksemburg Nicolas Frantz Belgia Maurice Dewaele Belgia Lucien Vervaecke TdF 1927
20 1926 5.745 Belgia Lucien Buysse Luksemburg Nicolas Frantz Zjednoczone Królestwo Włoch Bartolomeo Aimo TdF 1926
19 1925 5.440 Zjednoczone Królestwo Włoch Ottavio Bottecchia Belgia Lucien Buysse Zjednoczone Królestwo Włoch Bartolomeo Aimo TdF 1925
18 1924 5.425 Zjednoczone Królestwo Włoch Ottavio Bottecchia Luksemburg Nicolas Frantz Belgia Lucien Buysse TdF 1924
17 1923 5.386 Francja Henri Pélissier Zjednoczone Królestwo Włoch Ottavio Bottecchia Francja Romain Bellenger TdF 1923
16 1922 5.375 Belgia Firmin Lambot Francja Jean Alavoine Belgia Félix Seller TdF 1922
15 1921 5.485 Belgia Léon Scieur Belgia Hector Heusghem Francja Honoré Barthélémy TdF 1921
14 1920 5.503 Belgia Philippe Thys Belgia Hector Heusghem Belgia Firmin Lambot TdF 1920
13 1919 5.560 Belgia Firmin Lambot Francja Jean Alavoine Francja Eugène Christophe TdF 1919
Nie rozgrywano z powodu I wojny światowej
12 1914 5.380 Belgia Philippe Thys Francja Henri Pélissier Francja Jean Alavoine TdF 1914
11 1913 5.287 Belgia Philippe Thys Francja Gustave Garrigou Belgia Marcel Buysse TdF 1913
10 1912 5.289 Belgia Odile Defraye Francja Eugène Christophe Francja Gustave Garrigou TdF 1912
09 1911 5.343 Francja Gustave Garrigou Francja Paul Duboc Francja Émile Georget TdF 1911
08 1910 4.734 Francja Octave Lapize Luksemburg François Faber Francja Gustave Garrigou TdF 1910
07 1909 4.497 Luksemburg François Faber Francja Gustave Garrigou Francja Jean Alavoine TdF 1909
06 1908 4.488 Francja Lucien Petit-Breton Luksemburg François Faber Francja Georges Passerieu TdF 1908
05 1907 4.488 Francja Lucien Petit-Breton Francja Gustave Garrigou Francja Émile Georget TdF 1907
04 1906 4.545 Francja René Pottier Francja Georges Passerieu Francja Louis Trousselier TdF 1906
03 1905 2.994 Francja Louis Trousselier Francja Hyppolite Aucouturier Francja Jean-Baptiste Dortignacq TdF 1905
02 1904 2.428 Francja Henri Cornet Francja Jean-Baptiste Dortignacq Belgia Alois Catteau TdF 1904
01 1903 2.428 Francja Maurice Garin Francja Lucien Pothier Francja Fernand Augereau TdF 1903

Koszulki

Podczas wyścigu prowadzone są różne klasyfikacje zawodników, najlepszy kolarz w danej kategorii otrzymuje koszulkę jej lidera, w której kontynuuje wyścig na następnym etapie. Te koszulki to:

Le maillot jaune
Żółta koszulka (Le maillot jaune), zakładana przez lidera klasyfikacji generalnej, jest najcenniejsza. Jest przyznawana w oparciu o zsumowane czasy zawodnika ze wszystkich etapów. Zawodnik z najmniejszym czasem jest liderem. Desgrange utworzył ją w 1919, gdyż chciał, aby lider wyróżniał się w peletonie. Wybrano żółty kolor koszulki, gdyż strony jego gazety L’Auto były właśnie żółte. Do klasyfikacji są także przyznawane tzw. bonusowe sekundy, odejmowane od czasu trzech najlepszych zawodników na metach etapów, bądź na premiach lotnych, na trasie etapów. W 2005, za podium etapów odejmowano kolejno: 20, 12 i 8 sekund, zaś za trzy czołowe miejsca na premiach lotnych: 6, 4 i 2 sekundy. Od TdF w roku 2008 bonifikaty zostały zlikwidowane.
Zielona koszulka (Le maillot vert) to koszulka sprinterów. Jedzie w niej lider klasyfikacji punktowej. Na końcu każdego etapu przyznawane są punkty za dojechanie na metę na czołowych pozycjach. W zależności od etapu, ich zwycięzcy otrzymują różną liczbę punktów. I tak na przykład – zwycięzca etapu płaskiego – 35 punktów, pagórkowatego – 25 punktów, górskiego – 20 punktów, a jazdy na czas – 15 punktów. Punkty są przyznawane także za wcześniej wspomniane lotne premie – podobnie jak sekundy – 6 punktów dla zwycięzcy, 4 dla drugiego i 2 punkty dla trzeciego zawodnika. Pierwszym zwycięzcą klasyfikacji punktowej był, w 1953 roku, Szwajcar, Fritz Schaer. Najczęściej zaś z zielonym trykotem do domu wracał Niemiec, Erik Zabel – sześć zwycięstw z rzędu (1996 – 2001)
W białej koszulce w czerwone grochy (Le maillot à pois rouges lub Polka dot jersey), jedzie najlepszy kolarz w klasyfikacji górskiej (tzw. góral). Podczas etapów górskich na trasie znajdują się premie górskie, skategoryzowane od kategorii pierwszej (trudne podjazdy) do czwartej (najłatwiejsze). Jest także piąta, specjalna kategoria, z najtrudniejszymi podjazdami wyścigu (tzw. hors category – HC). Dla porównania – zwycięzca premii górskiej czwartej kategorii otrzymuje 3 punkty, zaś zwycięzca premii hors category – 20 punktów. W roku 2006 wprowadzono nowy punkt do regulaminu: ostatnia górska premia kategorii pierwszej lub hc jest punktowana podwójnie.
Klasyfikacja została dodana do wyścigu w 1933. Sama koszulka jest noszona przez kolarzy od 1975 roku. Rekordzistą zwycięstw w niej jest Francuz Richard Virenque, który wygrywał siedmiokrotnie (1994 – 1997, 1999, 2003 – 2004). Po sześć zwycięstw mają na swoim koncie Hiszpan Federico Bahamontes i Belg Lucien Van Impe.
Biała koszulka (Le maillot blanc) jest własnością najlepszego młodzieżowca (kolarza do lat 25), na podstawie czasów z klasyfikacji generalnej. Wprowadzono ją w 1978. Najwięcej razy (3 z rzędu) zdobywał ją Jan Ullrich.
Istnieją także dwie mniej prestiżowe klasyfikacje, bez własnych koszulek. Pierwsza z nich to klasyfikacja aktywnych. Po każdym etapie komisja sędziowska wybiera kolarza, który na jego trasie był najaktywniejszy. W nagrodę kolarz na następny etap wyrusza z czerwonym numerem startowym. W historii prowadzono także klasyfikację generalną na najaktywniejszego, lecz od 2004 roku najaktywniejszy kolarz całego Touru nie jest wyłaniany. Druga z klasyfikacji to klasyfikacja drużynowa, ustalana na podstawie sumy czasów trzech najlepszych zawodników z każdego zespołu.
Na koniec każdego etapu liderzy danej kategorii są oficjalnie dekorowani poszczególnymi koszulkami.

Zwycięzcy klasyfikacji pobocznych

lp rok klasyfikacja punktowa klasyfikacja górska klasyfikacja młodzieżowa klasyfikacja drużynowa
100 2013 Peter Sagan  Słowacja Nairo Quintana  Kolumbia Nairo Quintana  Kolumbia Team CSC Saxo Bank  Dania
99 2012 Peter Sagan  Słowacja Thomas Voeckler  Francja Tejay van Garderen  Stany Zjednoczone RadioShack-Nissan-Trek  Luksemburg
98 2011 Mark Cavendish  Wielka Brytania Samuel Sánchez  Hiszpania Pierre Rolland  Francja Garmin-Cervélo  Stany Zjednoczone
97 2010 Alessandro Petacchi  Włochy Anthony Charteau  Francja Andy Schleck  Luksemburg Team RadioShack  Stany Zjednoczone
96 2009 Thor Hushovd  Norwegia Franco Pellizotti  Włochy Andy Schleck  Luksemburg Astana  Kazachstan
95 2008 Óscar Freire  Hiszpania Bernhard Kohl  Austria Andy Schleck  Luksemburg Team CSC Saxo Bank  Dania
94 2007 Tom Boonen  Belgia Mauricio Soler  Kolumbia Alberto Contador  Hiszpania Discovery Channel  Stany Zjednoczone
93 2006 Robbie McEwen  Australia Michael Rasmussen  Dania Damiano Cunego  Włochy T-Mobile Team  Niemcy
92 2005 Thor Hushovd  Norwegia Michael Rasmussen  Dania Jarosław Popowycz  Ukraina Discovery Channel  Stany Zjednoczone
91 2004 Robbie McEwen  Australia Richard Virenque  Francja Władimir Karpiec  Rosja T-Mobile Team  Niemcy
90 2003 Baden Cooke  Australia Richard Virenque  Francja Dienis Mieńszow  Rosja Team CSC  Dania
89 2002 Robbie McEwen  Australia Laurent Jalabert  Francja Ivan Basso  Włochy ONCE - Eroski  Hiszpania
88 2001 Erik Zabel  Niemcy Laurent Jalabert  Francja Óscar Sevilla  Hiszpania Kelme  Hiszpania
87 2000 Erik Zabel  Niemcy Santiago Botero  Kolumbia Francisco Mancebo  Hiszpania Kelme  Hiszpania
86 1999 Erik Zabel  Niemcy Richard Virenque  Francja Benoit Salmon  Francja Banesto  Hiszpania
85 1998 Erik Zabel  Niemcy Christophe Rinero  Francja Jan Ullrich  Niemcy Cofidis  Francja
84 1997 Erik Zabel  Niemcy Richard Virenque  Francja Jan Ullrich  Niemcy Telekom  Niemcy
83 1996 Erik Zabel[12]  Niemcy Richard Virenque  Francja Jan Ullrich  Niemcy Festina  Hiszpania
82 1995 Laurent Jalabert  Francja Richard Virenque  Francja Marco Pantani  Włochy ONCE  Hiszpania
81 1994 Dżamolidin Abdużaparow  Uzbekistan Richard Virenque  Francja Marco Pantani  Włochy Festina  Hiszpania
80 1993 Dżamolidin Abdużaparow  Uzbekistan Tony Rominger  Szwajcaria Antonio Martin  Hiszpania Carrera  Włochy
79 1992 Laurent Jalabert  Francja Claudio Chiappucci  Włochy Eddy Bouwmans  Holandia Carrera  Włochy
78 1991 Dżamolidin Abdużaparow  Uzbekistan Claudio Chiappucci  Włochy Alvaro Mejia  Kolumbia Banesto  Hiszpania
77 1990 Olaf Ludwig  Niemcy Thierry Claveryolat  Francja Gilles Delion  Francja Z  Francja
76 1989 Sean Kelly  Irlandia Gert-Jan Theunisse  Holandia Fabrice Philipot  Francja PDM  Holandia
75 1988 Eddy Planckaert  Belgia Steven Rooks  Holandia Erik Breukink  Holandia PDM  Holandia
74 1987 Jean-Paul Van Poppel  Holandia Luis Herrera  Kolumbia Raúl Alcalá  Meksyk Systeme U  Francja
73 1986 Eric Vanderaerden  Belgia Bernard Hinault  Francja Andrew Hampsten  Stany Zjednoczone La Vie Claire  Francja
72 1985 Sean Kelly  Irlandia Luis Herrera  Kolumbia Fabio Parra  Kolumbia La Vie Claire  Francja
71 1984 Frank Hoste  Belgia Robert Millar  Wielka Brytania Greg LeMond  Stany Zjednoczone Renault  Francja
70 1983 Sean Kelly  Irlandia Lucien Van Impe  Belgia Laurent Fignon  Francja TI - Raleigh  Holandia
69 1982 Sean Kelly  Irlandia Bernard Vallet  Francja Phil Anderson  Australia Coop-Mercier  Francja
68 1981 Freddy Maertens  Belgia Lucien Van Impe  Belgia Peter Winnen  Holandia Peugeot  Francja
67 1980 Rudy Pevenage  Belgia Raymond Martin  Francja Johan Van de Velde  Holandia Miko-Mercier  Francja
66 1979 Bernard Hinault  Francja Giovanni Battaglin  Włochy Jean-René Bernaudeau  Francja Renault  Francja
65 1978 Freddy Maertens  Belgia Mariano Martinez  Francja Henk Lubberding  Holandia Miko-Mercier  Francja
64 1977 Jacques Esclassan  Francja Lucien Van Impe  Belgia Dietrich Thurau  Niemcy TI - Raleigh  Holandia
63 1976 Freddy Maertens  Belgia Giancarlo Bellini  Włochy Enrique Martinez-Heredia  Hiszpania KAS  Hiszpania
62 1975 Rik Van Linden  Belgia Lucien Van Impe  Belgia Francesco Moser  Włochy GAN-Mercier  Francja
61 1974 Patrick Sercu  Belgia Domingo Perurena  Hiszpania
KAS  Hiszpania
60 1973 Herman Van Springel  Belgia Pedro Torres  Hiszpania
BIC  Francja
59 1972 Eddy Merckx  Belgia Lucien Van Impe  Belgia
GAN-Mercier  Francja
58 1971 Eddy Merckx  Belgia Lucien Van Impe  Belgia
BIC  Francja
57 1970 Walter Godefroot  Belgia Eddy Merckx  Belgia
Salvarani  Włochy
56 1969 Eddy Merckx  Belgia Eddy Merckx  Belgia
Faema  Belgia
55 1968 Franco Bitossi  Włochy Aurelio Gonzalez  Hiszpania
 Hiszpania
54 1967 Jan Janssen  Holandia Julio Jiménez  Hiszpania
 Francja
53 1966 Willy Planckaert  Belgia Julio Jiménez  Hiszpania
KAS Hiszpania
52 1965 Jan Janssen  Holandia Julio Jiménez  Hiszpania
KAS  Hiszpania
51 1964 Jan Janssen  Holandia Federico Bahamontes  Hiszpania
Pelforth-Sauvage  Holandia
50 1963 Rik Van Looy  Belgia Federico Bahamontes  Hiszpania
Saint Raphael-Geminiani  Francja
49 1962 Rudi Altig  Niemcy Federico Bahamontes  Hiszpania
Heylett - Saint Raphael  Francja
48 1961 André Darrigade  Francja Imerio Massignan  Włochy
 Francja
47 1960 Jean Graczyk  Francja Imerio Massignan  Włochy
 Francja
46 1959 André Darrigade  Francja Federico Bahamontes  Hiszpania
 Belgia
45 1958 Jean Graczyk  Francja Federico Bahamontes  Hiszpania
 Belgia
44 1957 Jean Forestier  Francja Gastone Nencini  Włochy
 Francja
43 1956 Stan Ockers  Belgia Charly Gaul  Luksemburg
 Belgia
42 1955 Stan Ockers  Belgia Charly Gaul  Luksemburg
 Francja
41 1954 Ferdi Kübler  Szwajcaria Federico Bahamontes  Hiszpania
 Szwajcaria
40 1953 Fritz Schaer  Szwajcaria Jesús Loroño  Hiszpania
 Holandia
39 1952
Fausto Coppi  Włochy
 Włochy
38 1951
Raphäel Geminiani  Francja
 Francja
37 1950
Louison Bobet  Francja
 Belgia
36 1949
Fausto Coppi  Włochy
 Włochy
35 1948
Gino Bartali  Włochy
 Belgia
34 1947
Pierre Brambilla  Włochy
 Włochy
** ***
*****
***
33 1939
Sylvére Maes  Francja
 Belgia
32 1938
Gino Bartali  Włochy
 Belgia
31 1937
Félicien Vervaecke  Belgia
 Francja
30 1936
Julián Berrendero  Hiszpania
 Belgia
29 1935
Félicien Vervaecke  Włochy
 Belgia
28 1934
René Vietto  Francja
 Belgia
27 1933
Vicente Trueba  Hiszpania
 Francja
26 1932


 Włochy
25 1931


 Belgia
24 1930


 Francja

Gratyfikacje

  • 450 000€: zwycięzca wyścigu (żółta koszulka)
  • 25 000€: zwycięzca klasyfikacji sprinterskiej (zielona koszulka) i klasyfikacji górskiej (koszulka w grochy)
  • 20 000€: zwycięzca klasyfikacji młodzieżowej (biała koszulka)
  • 50 000€: zwycięstwo w klasyfikacji drużynowej
  • 8 000€: zwycięstwo etapowe
  • 10 000€: zwycięstwo w czasówce drużynowej
  • 800€: zwycięstwo na premii sprinterskiej
  • 350€: dzień jazdy w żółtej koszulce
  • 300€: dzień jazdy w koszulkach: zielonej, białej i białej w czerwone grochy

Etapy

Płaskie

Najsłynniejszym płaskim etapem Tour de France jest etap z metą na Polach Elizejskich (Champs-Élysées) w Paryżu. Od 1975 kończy on trzytygodniową rywalizację, jest on wg przepisów normalnym etapem, liczy mniej więcej 170 km. Ostatnie 20 km takiego etapu składa się z okrążeń na bruku Pól Elizejskich (jednak znacznie łatwiejszego niż bruk z Paryż-Roubaix). Najczęściej bywa on etapem przyjaźni, przeznaczonym dla sprinterów, gdyż czołówka klasyfikacji generalnej jest już ustalona. Bywały jednak wyjątki od tej zasady. W 1987 przed etapem na Polach Elizejskich liderem był Stephen Roche z 40-sekundową przewagą nad Pedro Delgado. Delgado zaatakował na trasie ostatniego etapu, licząc na odzyskanie zwycięstwa ostatniego dnia (ostatecznie jednak, peleton dogonił go i Roche wygrał Tour).
W 1989 etap do Paryża był 24-kilometrową czasówką. Dzięki świetnej postawie i zwycięstwu na niej, Greg LeMond został zwycięzcą całego Tour de France z przewagą zaledwie 8 sekund nad poprzednim liderem – Laurentem Fignonem.
Także etapy pierwszego tygodnia są najczęściej płaskie.

Wyścig na Champs-Élysées w Paryżu

Górskie

Pierwszym podjazdem w historii Tour de France był w 1903 Col de la République w Masywie Centralnym, lecz pierwszym szczytem ponad 1000 m był w 1905 Ballon d'Alsace (Balon Alzacki) w Wogezach. Od tego czasu na Ballon d'Alsace wspinano się 24-krotnie (ostatni raz 10 lipca 2005, w stulecie pierwszej wspinaczki na szczyt) z czego czterokrotnie umieszczano tam metę etapów. pierwszym Tourem w którym umieszczono mety etapów na szczytach przełęczy/gór była edycja z 1952 r. Mety były na Alpe d’Huez, Sestrières, i Puy-de-Dôme wszystkie trzy wygrał Fausto Coppi
Inne najsłynniejsze podjazdy Tour de France to:

Za granicą

Wiele etapów rozgrywanych jest za granicą (w Niemczech, Beneluksie, Szwajcarii, Hiszpanii, Andorze, Wielkiej Brytanii, Monako, Irlandii i we Włoszech). W planach jest także rozpoczęcie Touru od etapu w Nowym Jorku lub jednej z francuskich kolonii zamorskich. Na razie jednak organizatorzy odkładają te plany z powodów logistycznych.
Miejsca startów wyścigu poza Francją:
rok miasto kraj
1954 Amsterdam Holandia
1958 Bruksela Belgia
1965 Kolonia Niemcy
1973 Scheveningen Holandia
1975 Charleroi Belgia
1978 Lejda Holandia
1980 Frankfurt Niemcy
1982 Bazylea Szwajcaria
1987 Berlin Niemcy
1989 Luksemburg Luksemburg
1992 San Sebastian Hiszpania
1996 's-Hertogenbosch Holandia
1998 Dublin Irlandia
2002 Luksemburg Luksemburg
2004 Liège Belgia
2006 Esch-sur-Alzette Luksemburg
2006 Huy Belgia
2007 Londyn Wielka Brytania
2009 Monako Monako
2010 Rotterdam Holandia
2012 Liège Belgia
Najczęściej zagraniczne etapy kończono w:

Terminologia


Flamme rouge
Większość terminów używanych w Tour de France jest także używana w innych wyścigach kolarskich. Istnieje jednak kilka wyrażeń specyficznych dla Touru.
  • course – cała kolumna wyścigu od tête de la course (grupa prowadząca) do arriere de la course (grupa zamykająca stawkę)
  • hors catégorie – góra „ponad kategorią”, niesamowicie trudna do pokonania
  • flamme rouge – trójkątna, czerwona chorągiewka wisząca w centrum łuku reklamowego na kilometr przed metą – w slangu kolarskim oznacza po prostu kilometr do mety
  • lanterne rouge – czerwona latarnia – określenie dla ostatniego kolarza w klasyfikacji generalnej
  • tifosi – włoscy fani
  • voiture balai – samochód sędziowski, który jedzie na końcu wyścigu i zbiera z trasy kolarzy, którzy nie są w stanie jechać dalej, bądź mają zbyt dużą stratę do peletonu. W Polsce odpowiednikiem jest tzw. trupiara.

Przeciętny uczestnik

Każdy zawodnik startujący w Tour de France musi mieć świetne warunki i być świetnie przygotowanym. Najlepiej pokazuje to analiza zawodników z Tour de France 2005:

Rekordy

Zwycięstwa
Drugie miejsca
Dni w koszulce lidera
Najlepszy góral
Najlepszy sprinter
Zwycięstwa etapowe
Zwycięstwa etapowe w jednym Tourze
Zwycięstwa etapowe – kraje
Najwięcej startów
Posted by at

No comments:

Post a Comment

Subscribe to: Post Comments (Atom)